مسائلی كه ذهن ما را مشغول می كند!
شاید برای بعضی این سئوال پیش آمده باشد كه حضور ما تركها در ایران از كجا نشأت می گیرد و تاریخ پیشینه ما چیست؟ زبان تركی چگونه زبانی است كه اكثر ما قادر به خواندن و نوشتن آن نیستیم؟ در ایران جمعیت تركها چقدر است؟ چرا اجازه نداریم در مدارس به زبان تركی تحصیل كرده و حتی صحبت كنیم؟ چرا برای ما جوك می سازند و ما را تحقیر میكنند؟
متاسفانه بعضی از ما به این مسائل توجه نداریم و برای این مسائل به دنبال پاسخ نیستیم. حتی بدتر اینكه بعضی از ما از ترك بودن خود شرمنده ایم و به نحوی قصد انكار آن را داریم! به جای یاد دادن زبان یا احساس و عاطفه مادری به فرزند خردسال خود، به او زبان رسمی و خشك فارسی را می آموزیم! هنگام فارسی صحبت كردن سعی داریم لهجه خود را پنهان كنیم! به جای ترك، خود را آذری می نامیم! اینها مسائلی هستند كه ذهن مارا اشغال می كنند و هنگامی كه موفق می شویم به جواب این سؤالات نزدیك شده و هویت خود را بشناسیم، اگر كنجكاو باشیم از خود میپرسیم كه حقوق ما چیست؟ چرا حقوق ما ضایع شده است؟ و چگونه می توانیم حقوق از دست رفته خود را پس بگیریم؟ در این چند صفحه بصورت خیلی خلاصه قصد جواب دادن به این مسائل را داریم. مطالب مورد بحث در این نوشته عمدتاٌ مسائل مربوط به ملت ترك آذربایجان است.

جمعیت تركان ایران چقدر است؟
براساس اطلاعات منبع زبان شناسیSIL (1) تركیب جمعیتی ایران در سال 1998 به صورت زیر بوده است:
جمعِت كل ایران بر اساس آمار دولتی 65758000
متكلمین زبان تركی آذربایجانی 23500000
قشقایی ها (تركی آذربایجانی) 1500000
متكلمین تركی خراسانی (نزدیك به تركی آذربایجانی) 400000
متكلمین زبان تركی تركمنی 200000
متكلمین زبان فارسی* 22000000
متكلمین زبان لری* 4280000
متكلمین زبان كردی و كرمانجی* 3450000
متكلمین زبان گیلكی* 3265000
متكلمین زبان مازندرانی* 3265000
متكلمین زبان عربی 1400000
متكلمین زبان بلوچی* 856000
متكلمین زبان تالشی و تاكستانی* 332000
متكلمین زبان ارمنی 170800
بقیه زبان ها 700000

متاسفانه تا كنون سرشماری رسمی و درستی برای تعیین تركیب جمعیتی ایران صورت نگرفته و آمارهای موجود اكثراٌ مغرضانه و در جهت كم نشان دادن جمعیت ملت های غیرفارس در ایران بوده است. بر اساس این آمار بدون در نظرگرفتن تركان تركمنی 4/25 میلیون نفر (62/38% جمعیت ایران ) بوده و اكثریت نسبی این كشور را تشكیل می دهند كه این رقم را تا 30 میلیون نفر نیز تخمین زده اند. جمعیت فارس زبان ها نیز 22 میلیون نفر می باشد. بر اساس این آمار جمعیت ترك های ایران حدود 27400000 نفر می باشد و كل متكلمین زبانهای خانواده ایرانی ( نه لهجه ها یا گویش های فارسی! كه با علامت * مشخص شده است) 37500000 می باشد. پس ایران نه فقط سرزمین ملت فارس بلكه سرزمین ملت های مختلف ترك و كرد و عرب و فارس و بلوچ و ... است. لازم به ذكر است كه حدود 8 میلیون ترك آذربایجانی در جمهوری آذربایجان، بیش از 500000 نفر در تركیه و حدود یك میلیون نفر در عراق (عمدتا در شهر كركوك و اطراف آن) زندگی میكنند.
تركان آذربایجانی در شهر های مختلف ایران و بخصوص استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، همدان، قزوین، تهران و مركزی و بخشهایی از استان های گیلان، كردستان و كرمانشاهان زندگی میكنند. بخش عمده ملت ترك در جنوب ایران در استانهای فارس، اصفهان، بوشهر، كرمان، چهارمحال وبختیاری و استان های مجاور و عمده ملت های ترك، در شرق ایران در استان های خراسان شمالی و رضوی، گلستان و مازندران ساكن هستند. (23)
بد نیست بدانیم كه كشور ایران از بابت جمعیت تركها بعد از تركیه در رتبه دوم قرار دارد و تهران نیز بعد از استانبول دومین شهریست كه بیشترین جمعیت ترك را در خود جای داده است.

تركان دنیا
تركان دنیا در وسعتی از سیبری تا بالكان عمدتاً در كشورهای قزاقستان، ازبكستان، قرقیزستان، تركمنستان، روسیه، چین، جمهوری آذربایجان، افغانستان، ایران، تركیه و عراق و پراكنده در برخی كشورهای دیگر زندگی می كنند. بنا به لینگواسفر در سال 2000 خانواده زبان های تركی، زبان تقریباً 150 میلیون نفر در آسیا و اروپا و شاخه تركی جنوبی ( شامل سه لهجه عمده: تركی آناتولی، تركی آذربایجانی و تركی تركمنی) زبان اقلاً 98 میلیون نفر در خاورمیانه، قفقاز، آسیای میانه و شبه جزیره بالكان_اروپا بوده است(1). در همین سال زبان فارسی (سه لهجه عمده آن: فارسی(ایران)، دری (افغانستان)، و تاجیكی) زبان تقریباً 40میلیون نفر در خاورمیانه و آسیای میانه بوده است. در حال حاضر 28 لهجه یا زبان تركی در مناطق مختلف زبان رسمی مردم بوده و در حدود 20 لهجه یا زبان تركی دارای كتابت و ادبیات كتبی میباشد(5و23)..

خط زبان تركی
در مورد خط تركی باستان در سنگ نوشته های یئنی سئی و اورخون در 1400 سال پیش و ایسیك گؤل در 500 سال قبل از میلاد سخن رفت كه به عقیده زبان شناسان خطوط ابداعی خود تركان بوده و از هیچ خط دیگری اقتباس نشده است. تركان با پذیرش دین اسلام خط عربی را جایگزین خط باستانی خود كردند (نظیر زبان فارسی كه با الفبای عربی نوشته می شود). با بكار آوردن حكومت جمهوری در تركیه، مردم این كشور الفبای لاتین را جایگزین خط عربی كردند. آذربایجانی های شمال آراز نیز ابتدا در محدوده سال های 1929-1939 بمدت ده سال زبان خود را به لاتین نوشتند سپس به دستور استالین، خط جمهوری های ترك زبان اتحاد شوروی (سابق) به كریل (سیریلیك) تبدیل شد. لاكن این جمهوری ها پس از استقلال دائمی خود در سال 1991 الفبای خود را دوباره به لاتین برگرداندند. آثار مكتوب زیادی به زبان تركی و به دو الفبای عربی و لاتین از 1000 سال قبل بجای مانده است. بنا به دلایلی بسیار، الفبای لاتین از الفبای عربی سریعتر فراگرفته می شود و خواندن و نوشتن به آن راحت تر است. خصوصاً این خط برای تركی كه در آن تعدد اصوات موجود است مناسبتر می باشد. خط لاتین تركی آذربایجانی با چند حرف اضافه (ə،q،x) یعنی ( اَ، ق، خ) اندكی با خط لاتین تركی استانبولی متفاوت است. متاسفانه در ایران استفاده از خط لاتین برای زبان تركی به دلیل سیاسی محدود گشته است.

از دیگر خصوصیات زبان تركی
• زبان تركی از طرف زبان شناشان به عنوان سومین زبان قانونمند و توانمند دنیا شناخته شده است و حتی یكی از توركولوژهای بنام، زبان تركی را اعجاز غیر بشری معرفی كرده است.
• زبان تركی حدود 24000 فعل دارد كه در فارسی بیش از 5000 نمی باشد.
• حدود 1650 لغت تركی آذربایجانی شناخته شده است كه برای آنها لغات مستقلی در فارسی نیست. مانند: یایخالاماق، یوبانماق، یودورتماق و ...(9).
• چند هزار لغت با ریشه تركی در زبان فارسی موجود است كه از این لغات بیش از 600 لغت جزء كلمات مصطلح و روزمره است، مانند: آقا، خانم، بشقاب، قابلمه، دولمه، سنجاق، اتاق، من، تخم، دوقلو، باتلاق، اجاق، آچار، آرزو، دگمه، تشك، فشنگ، توپ، قاچاق، گمرك، اتو، آذوقه، اردو، سوغات، اوستا، الك، النگو، آماج، ایل، بیزار، تپه، چكش، چماق، اردك، چوپان، چنگال، چپاول، چادر، باجه، بشكه، بقچه، چروك و ... (28).
بیان حقیقت مزایای زبان تركی نسبت به فارسی بر اساس دلایل علمی دلیل بر برتری ملت ترك بر فارس نمی شود و چنین منظوری نیز در این نوشته مد نظر نیست، بلكه هدف افشای حقایقی است كه هشتاد سال مغرضانه جهت تحقیر و نابودی ملت ما كتمان و تحریف شده است.